ساده‌ترین تعریف از «منطقه آزاد تجاری» چنین است: بخشی از سرزمین که مقررات عام گمرکی و مالیاتی کشور در آن اجرا نمی‌شود. ضابطه منطقه آزاد تجاری، جغرافیایی است؛ بنابراین فعالیت شرکت‌هایی که در منطقه آزاد صورت می‌گیرد، مشمول معافیت‌های گمرکی و مالیاتی است؛ اما این معافیت به همان محدوده جغرافیایی محدود می‌شود؛ بنابراین با کالا و یا خدماتی که وارد «سرزمین اصلی» می‌شود، مانند کالاها و خدمات وارداتی برخورد می‌شود. همین مسئله است که ذهن ما را در کارکردهای منطقه آزاد به توهم دچار می‌کند. عموماً تصور می‌شود، منطقه آزاد، نهادی مناسب برای توسعه صادرات است؛ و کیست که نداند سیاست‌های صادراتی، از جمله، حرف‌های قشنگ روزگار ماست. با این حال مناطق آزاد، از لحاظ تحلیلی نمی‌توانند سهم مؤثری در افزایش صادرات داشته باشند. برای اثبات نقش کم‌رنگ مناطق آزاد در توسعه صادرات، کافی است دو نکته را مورد توجه قرار دهیم، نخست الگوی توسعه مناطق آزاد در دیگر نقاط جهان و دیگر چگونگی شکل‌گیری الگوی صادرات.
ادامه این مطلب را می توانید در شماره 349 ماهنامه صنعت حمل و نقل بخوانید.
